# taz.de -- Siyaset bilimci Arzu Yılmaz: Mülteciler Erdoğan'a altın bir fırsat sunuyor
> Orta Doğu uzmanı Arzu Yılmaz ile Erdoğan'ın dış politikasının
> Türkiye-Almanya ilişkileri üzerine etkisini konuştuk.
(IMG) Bild: „Sınırında çökmüş bir devlet olması, Türkiye'nin işine geliyor.“
taz.gazete: Türkiye'nin bir NATO üyesi olarak Suriye'de askeri operasyon
düzenlemesini, Afrin gibi Kürt nüfusun yoğunlukta olduğu bir şehre Özgür
Suriye Ordusu ile birlikte saldırıda bulunmasını nasıl
değerlendiriyorsunuz? Sizce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın amacı
nedir?
Arzu Yılmaz: Yakın bir zamana kadar Türkiye'nin Orta Doğu politikası NATO
ile olan müttefiklik ilişkisi çerçevesinde belirleniyordu. Eski Başbakan ve
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile birlikte bu müttefiklik ilişkisi ve
batı ittifakı yerine Türkiye'nin çıkarları merkeze alındı ve Türkiye,
Osmanlı İmparatorluğu mirası üzerinden yayılmacı bir politika izlemeye
başladı.
Bu koşullar altında Kürt meselesinin Türkiye'ye, Irak ve Suriye'de
yürütülecek yayılmacı politikaları meşrulaştırmak için araçsal bir değer
kazandırdığını görüyoruz. Şu an TSK’ye göre Türkiye, Suriye'nin kuzey
batısında yer alan 7000 kilometrekare alanı kontrol altında tutuyor.
Sizce Erdoğan gerçekten Osmanlı İmparatorluğu’nu geri getirmek mi istiyor?
Bu sadece bir söylem. Sınırında çökmüş bir devlet olması, Türkiye'nin işine
geliyor. Zayıf bir devlet, siyasi ve ekonomik fırsatları da beraberinde
getiriyor. Irak örneğinde gördüğümüz gibi: Birçok Türkiyeli inşaat firması
bölgenin “yeniden yapılandırılması“ sürecinde rol oynamıştı.
Fakat an itibarıyla Esad, Rusya'nın da yardımlarıyla Suriye'de kontrolü
tekrar ele geçirmiş gibi görünüyor. Bu konudaki görüşleriniz nedir?
Suriye'yi geri kazanmak birkaç yıl öncesine kıyasla artık neredeyse
imkansız. Türkiye milyonlarca Suriyeli mülteci aldı ve bu da Erdoğan'a
Suriye'ye müdahale edebilmek için altın bir fırsat sunuyor. Bugün
itibariyle Türkiye, Suriye içindeki muhalifleri barındıran tek bölgesel
aktör konumunda.
Günün sonunda bu durum bir koz olarak Rusya, Almanya ve Avrupa
ilişkilerinde, hatta Amerika ile ilişkilerinde bile Türkiye'nin elini
güçlendiriyor. Basitçe söylemek gerekirse bu aktörler, sahnede Erdoğan gibi
bir figür varken bölgede ellerini kirletmeye ihtiyaç duymuyorlar.
Erdoğan ellerini kirletmeye hazır mı?
Erdoğan bu kirli görevi üstlenmek ve bunun siyasi ve finansal maliyetini
üstlenmek konusunda kararlı. Bu da Erdoğan'ın konumunun hala güçlü olmasını
sağlıyor; önüne kırmızı halılar serilmeye devam ediyor. Çünkü cihatçı
grupların söylem ve hareketlerinin hamisi olduğunu kamuoyuna duyurmakta
beis görmeyen tek kişi o.
Kürt sorununa bir çözüm bulmak, örneğin özerklik, neden bu kadar tartışmalı
ve zor bir konu?
Çünkü bölgede etkin olan uluslararası sistem Orta Doğu'da herhangi bir
değişim istemiyor. Herhangi bir özerklik bölgedeki statükoyu kaçınılmaz bir
şekilde bozacaktır. Mesela Mısır'a bakın, askeri darbeyle gücü ele geçiren
Başkan Abdülfettah es-Sisi bile kabul gördü. Uluslararası siyaset sahnesi,
benzer şekilde Esad'ı da yeniden kabul etmeye hazır.
Rusya’nın bölgede yeni bir güç olarak yükselmesi bir fark yaratıyor mu?
Rusya'nın Suriye'ye müdahalesi aslında uluslararası toplumun Orta Doğu
ülkelerinin toprak bütünlüğünün korunması yönündeki tavırlarını
güçlendirdi. Rusya uluslararası bir aktör olarak bölgedeki tüm ülkelerin
toprak bütünlüğünü korumaya çalışıyor; bu da Kürtlerin hedeflerine
ulaşmasına yardımcı olacak bir durum değil.
Batı, bölgede Türkiye ile ilgili nasıl bir rol oynuyor?
Amerika'nın bölgedeki etkinliği oldukça azaldı. Avrupa ülkeleri ise Orta
Doğu'daki güç boşluğunu doldurmak veya bu boşluktan bir pay çıkarmak
konusunda pek istekli görünmüyor. Türkiye bu yüzden yakın gelecekte
Suriye'nin savaş sahasında kendisine daha fazla alan açılacağını öngörüyor.
Bu sebeple Türkiye'nin Suriye'deki genişlemeci stratejisinde bir değişiklik
olmayacağını düşünüyorum. Türkiye pragmatik davranarak Irak'ta Amerika ile
işbirliği yaparken, aynı zamanda Suriye'de de Ruslarla yakınlaşıyor.
Alman hükümeti, Afrin'e düzenlenen operasyona karşı herhangi bir çağrıda
bulunmadı. Sebebi, yeni bir mülteci dalgasından duyulan endişe olabilir mi?
Almanların kendi güvenlik endişelerine öncelik verdiğini unutmamak
gerekiyor. Bu bağlamda Türkiye-Almanya ilişkilerini mülteci krizinin
belirliyor olduğu kuşku götürmez. Ama daha geniş bir kapsamda baktığımızda
Almanlar Amerika'nın yokluğunda yeni bir güvenlik mimarisi inşa etmeye
çalışıyor.
Örneğin eski Almanya Dışişleri Bakanı SigmarGabriel bir konuşmasında “Çok
hoşlanmasak da Orta Doğu siyasetinde daha aktif olmak zorundayız,“ demişti.
Özellikle Erdoğan'ın Almanya'ya son ziyareti Almanya-Türkiye ilişkilerinin
Almanya'nın Orta Doğu'daki pozisyonunu da içeren yeni bir bağlamda
gelişeceğini gösteriyor. Bana kalırsa iki ülkenin bu konuda birbirini
tamamlayan politikaları var.
Diyelim ki Şansölye Angela Merkel sizi aradı ve bir konuda fikrinizi almak
istedi. “Almanya'da Erdoğan çok sevilen bir figür değil, ben de ona çok
yakın değilim, acaba bu durumda nasıl davranmalıyım?“ sorusunu yöneltti,
cevabınız ne olurdu?
Elbette böyle bir pozisyonda değilim ancak bir öneri sunmam gerekirse,
Almanya'nın özgür dünyanın sesi olmak için daha çok çaba sarf etmesini
dilerdim. ABD Başkanı Donald Trump'ın tam bir fiyasko olduğunu düşünürsek,
Almanya'nın herkes adına insan hakları talep etmesi ve sesini duyurması
isabetli olurdu. Buna Kürtlerin hakları da dahil.
Katkıda bulunan: Nermin Pınar Erdoğan
Yeni dergimiz çıktı: Bu makale ilk olarak taz.gazetenin yeni dergisinde
yayımlandı. Dergiyi [1][buradan] sipariş edebilirsiniz.
10 Dec 2018
## LINKS
(DIR) [1] https://shop.taz.de/product_info.php?products_id=244710
## AUTOREN
(DIR) Andreas Lorenz
## TAGS
(DIR) taz.gazete
(DIR) Politika
(DIR) Toplum
(DIR) taz.gazete
## ARTIKEL ZUM THEMA