# taz.de -- „Evlilik affı“ yeniden meclis gündeminde: Yeni yasa, eski zihniyet
> Kamuoyunda „evlilik affı“ olarak adlandırılan ve çocuk istismarında
> cezasızlığa yol açacak infaz düzenlemesi bir kez daha meclis gündeminde.
(IMG) Bild: Kadın örgütleri AKP’nin geri adım atmasını sağlamaya çalışıyor.
Çocuk istismarı faillerine cezasızlık getiren bir af düzenlemesi bir kez
daha Türkiye'nin gündeminde. Kamuoyunda “Evlilik affı“ olarak adlandırılan
bu düzenleme, erken yaşta evlendirilen ve istismara uğrayan çocukların
faillerinin belirli şartlar altında salıverilmesini öngörüyor. Kamuoyundan
yükselen itirazlara rağmen hazırlıkları devam eden af tasarısı eğer
yasalaşırsa, erken yaşta evlendirilen çocuğun ilişkiye rıza gösterdiği
varsayılabilir ve failin ceza almamasının yolu açılabilir. Düzenlemenin
erken yaşta evlilikler dışında, çocuğa yönelik cinsel istismar suçlarında
da cezasızlığa yol açacağı tartışılıyor.
Kadın örgütleri, aylardır tasarının yeniden gündeme getirilmesine tepki
gösteriyor. Aralarında Türkiye Psikiyatri Derneği ve Uçan Süpürge'nin de
bulunduğu 60'ın üzerinde sivil toplum örgütü bu tasarıya ilişkin bir basın
açıklaması hazırladı. Türkiye’deki erken yaşta evlendirilen çocukların
yüzde 30’undan fazlasının yetişkinlerle imam nikahıyla evlendirildiklerine
dikkat çeken açıklamada, bu durumun ailelerin rıza ve onayı ile olduğuna
vurgu yapıldı: “Bu durumda 12 yaşındaki bir kız çocuğuna, kendinden 15 yaş
büyük bir yetişkin erkek tarafından imam nikahı bağlamında bir cinsel taciz
uygulandığında bu eylem suç sayılmayacaktır. Ayrıca bu tasarı
yasalaştığında, yalnızca erken yaşta imam nikahı ile gerçekleştirilmiş
evlilikler kapsamındaki kişilere değil, çocuklara cinsel tacizde bulunan
tüm kişilere de 'cezasızlık’, yani fiilen 'af’ getirecektir.“
## En sorunlu düzenlemelerden biri
Türkiye hukuk sisteminde 1936'dan beri yer alan benzer bir düzenleme,
verilen mücadeleler sonucu 2005 yılında yürürlüğe giren yeni Türk Ceza
Kanunu'na dahil edilmemişti. 2016 yılında AKP'nin seçim vaadi olarak
yeniden gündeme gelen tasarı, çocuk ile cinsel istismar faili arasındaki
yaş farkının 10’un üzerinde olmaması ve evlendirilmeleri durumunda faile
verilen cezanın ertelenmesini öngörüyordu. Geçmiş dönemlerde ortaya çıkan
kamuoyu baskısı, AKP’nin geri adım atmasında etkili olmuştu. Ancak bunun
üçüncü kez gerçekleşip gerçekleşmeyeceği şüpheli.
Ceza hukuku ve toplumsal cinsiyet alanında çalışan akademisyen Gülşah Kurt
tasarı hakkındaki söylentileri endişe verici buluyor. Eski Türk Ceza
Kanunu’nun ilgili maddesini „kadının yeri ve toplumsal cinsiyet açısından
en sorunlu düzenlemelerden biri“ olarak değerlendiren Kurt, yeni
düzenlemenin amacının eski zihniyeti geri getirmek olduğunu belirtiyor: „Bu
zihniyete göre kadının bedeni ve cinselliği kendisine değil, ailesine ya da
kocasına aittir. Dolayısıyla herhangi bir ihlal de ailenin ve kocanın
namusuna karşı bir saldırıdır. Kadın ancak evlendirilirse ailesinin namusu
ve adalet duygusu yeniden tesis edilmiş olur.“
Meclise gelmesi beklenen „evlilik affı“ tasarısıyla ilgili mevcut birçok
belirsizlik var. Adalet Bakanı Abdülhamit Gül'ün açıklamalarına göre,
terör, kasten öldürme, işkence gibi suçların yanında çocukların cinsel
istismarı suçu da af kapsamı dışında bırakılacak. Ancak iktidar, erken
yaşta evlendirilenleri çocuk istismarı kapsamında değerlendirmiyor. Yasa
tasarısıyla ilgili bir diğer belirsizlik, cezada ertelemeye gidilmesi için
fail ile mağdur arasındaki yaş farkı sınırının 10 mu yoksa 15 mi olacağı.
Aralarında İstanbul, Ankara ve İzmir Baroları'nın da bulunduğu 60'tan fazla
baro yaş sınırı ile ilgili tartışmaların anlamsızlığını eleştirirken,
“Tamamen çocuk zararına, çocuğun istismarını meşrulaştıran, teşvik eden,
özendiren yasa tasarısı tartışmaları çağ dışıdır, hukuk dışıdır ve kabul
edilemez,“ ifadelerini kullandı.
## İktidarın mağduriyet söylemi
İktidar, düzenlemenin gerekçesi olarak imam nikahı ile evlendirilen
çiftlerin „mağduriyetini“ öne sürüyor: Mevcut Türk Ceza Kanunu'na göre
çocuk yaşta, resmi geçerliliği olmaksızın evlendirilen çiftler arasındaki
cinsel ilişki suç teşkil ediyor. Hükümete göre ortada bir şikayet
olmamasına rağmen erkek cezaevine girdiği için aileler dağılıyor.
Hazırlanan düzenlemeyle bu mağduriyetin giderileceği anlatılıyor. Tasarı
2016’da gündeme geldiğinde dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, düzenlemenin
“geriye dönük ve geçici“ olacağını belirtmiş, “Bunlar tecavüzcü değil,
bunlar cinsel istismar suçunu zorla işlemiş olan kişiler değil. Tamamen
ailelerin rızasıyla yapılmış işler“ demişti. Bozdağ, failler
tutuklandığında kadınların yeniden mağdur olduğunu ifade ederek “İçeride bu
durumda olan yaklaşık 3 bin civarında vatandaşımız var“ diye konuşmuştu.
Sosyal Haklar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi-Çocuk Hakları Koordinatörü Tuba
Torun, devletin çocuk istismarı zanlılarını birer mağdur olarak
göstermesine tepki gösteriyor: „Bu yasanın ne amaçla yapıldığı da,
cezaevinde bulunan kişilerin mağdur olup olmadığı da tartışmalı. Kaldı ki,
eğer varsa bu mağdurların evlilikleri rızaya mı dayalı, yoksa aile ya da
istismar failinin baskısıyla mı bu talepte bulunduğu araştırılmalı.“
“Sadece bir kesim için, insan hakları sistemini temelden çökertecek
değişiklik yapılmaz“ diyen Torun, “bir kerelik yapılacak“ değişikliğin
çocuk istimarı faillerinin önünü açtığı konusunda uyarıyor: “Düzenleme
faillerde 'zaten af gelir, cezam ertelenir’ gibi bir algı yaratarak
yasaların yaptırım gücünü azaltacaktır. Mağdurlar korkutularak zorla erken
yaşta evliliğe maruz kalabilir. Bunu hem failin ailesi hem de 'namus’ adı
altında mağdurun ailesi zorlayabilir.“
9 Mar 2020
## AUTOREN
(DIR) Elif Akgül
## TAGS
(DIR) taz.gazete
(DIR) Toplum
(DIR) Politika
(DIR) taz.gazete
(DIR) taz.gazete
## ARTIKEL ZUM THEMA
(DIR) Amnestie für Kindesmissbrauch: Neues Gesetz, alte Mentalität
In der Türkei wird über einen Gesetzesentwurf diskutiert, der sexuelle
Gewalt gegen Kinder unter bestimmten Umständen straffrei machen soll.