# taz.de -- İstanbul Havalimanı Dosyası: Nereden gitsen 40 kilometre
> Yeni havalimanı İstanbul'un trafik sorununa rağmen raylı sistem altyapısı
> tamamlanmadan hizmete açıldı. Yolcuların ulaşım konusunda kafası karışık.
(IMG) Bild: Havalimanına ulaşımda üç belediye otobüsü hattının yanı sıra Havaist otobüsleri hizmet veriyor
İstanbul Havalimanı, Avrupa Yakası’nın Karadeniz kıyısına yakın Tayakadın
ve Akpınar köyleri arasında, şehir merkezinden epeyce uzakta yer alıyor.
Şehrin en canlı merkezi olan Taksim'e 40 kilometre uzaklıkta olan
havalimanı, Avrupa Yakası’nın diğer yoğun nüfuslu merkezleri olan Beşiktaş,
Bakırköy ya da Sarıyer gibi semtlere de 40 ila 45 kilometre mesafede.
Havalimanının şehir merkezine uzaklığı, geniş yüz ölçümü ve raylı sistem
eksikliği, hem yolcular hem de çalışanlar için zorluk yaratacak gibi
görünüyor.
6 Nisan’daki taşınmanın ardından tam kapasiteli çalışmaya başlayan
havalimanına toplu taşımayla gitmek isteyenler için şu an H-2, H-3 ve H-4
olmak üzere üç belediye otobüsü hattının yanı sıra Havaist firmasının
otobüsleri hizmet veriyor. Bu otobüslere İstanbulkart ile 16 ila 25 lira
arası bir ücret ödeyerek binmek mümkün. Havaist, Eylül ayında yaptığı
açıklamada Ekim ayında 18 noktadan otobüs kaldırılacağını açıklamıştı. Bu
hatlar 6 Nisan’da hizmete açıldı.
Ekonomi ve iş araştırma şirketi INRIX’in 2018 yılı için açıkladığı trafik
raporuna göre İstanbul, 200’den fazla dünya kenti arasında en çok trafik
sıkışıklığı yaşanan ikinci şehir. Bu yüzden otobüs yolculuklarının ne kadar
süreceğini kestirmek zor. Böylesine büyük bir trafik problemi olan bir
kentte havalimanına raylı erişim eksikliği ulaşım konusundaki en büyük
zayıflıklardan.
İstanbul Havalimanı’na ulaşan raylı sistemin ne zaman tamamlanacağı
belirsiz. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Gayrettepe'den
havalimanına yapılan metro hattının 2020 yılı başında, Halkalı'dan
havalimanına erişecek metronun ise 2020 yılı sonunda hizmete açılacağını
açıkladı. Atatürk Havalimanı’nın taşınma tarihinin ilk olarak duyurulduğu
29 Ekim 2018’in ardından iki kere ertelenmesi, raylı sistemin açıklanan
tarihte hizmete başlayıp başlayamayacağı konusunda soru işaretleri
oluşturuyor.
Şehir merkezine olan mesafe, ulaşım altyapı eksiğiyle birleşince eskiden
Atatürk Havalimanı'nı kullanan birçok yolcu artık Anadolu Yakası’ndaki
Sabiha Gökçen'den uçmaya başlayacak gibi görünüyor. Alper Çay* dört yıldır
İstanbul’dan İzmir'e düzenli olarak gidip gelen bir STK çalışanı.
“Zincirlikuyu'daki işimden çıktıktan sonra metrobüs ve metro ile bir saat
15 dakikada Atatürk Havalimanı’nda olabiliyordum.“ diyerek raylı sistemin
İstanbul gibi trafik sorunu olan bir şehirdeki avantajını anlatıyor. Bu
şartlar altında yeni havalimanını kullanmayı düşünmüyor: “Yolculuğun ne
kadar süreceği tam bir muamma. İşten biraz geç çıkmam gerekse, bir miting
ya da kaza olsa uçağımı kaçırabilirim.“
Yeni havalimanının toplam inşaat alanı büyüklüğü 76,5 milyon metrekare.
Terminal binasıysa 1,3 milyon metrekareden oluşuyor. Havalimanının bu
devasa boyutu, yolcuların liman içerisinde çok vakit kaybetmelerine neden
oluyor ve uçuşa yetişebilmek için alana saatler öncesinden gelmek zorunda
oldukları anlamına geliyor. THY Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı Mart
ayında yaptığı açıklamada, İstanbul Havalimanı’ndan seyahat edecek
yolculara yurt dışı uçuşlar için üç, yurt içi uçuşlar için iki saat önce
alanda olmaları konusunda uyarıda bulundu.
Haluk Savaş, İstanbul'daki havalimanlarının gedikli yolcularından. Yakın
zamanda Twitter hesabında “Az önce ‚Dünya’nın en büyük havalimanı‘
İstanbul’a indik. Yaşlısı var, engellisi var, yürü yürü bitmiyor; hastayım
halsiz kaldım. Şahsi kanaatim onlarca milyar dolar çöpe gitmiş.“ yazdı.
Yurt içi seyahat yapacak olan yolcular, havaalanına ulaşım ve akabinde
alanın içinde kaybedecekleri zaman sebebiyle Ankara ve İzmir gibi şehirlere
otobüs ya da tren ile daha kısa bir sürede yolculuk etmek mümkün.
Savaş, havalimanıyla ilgili paylaşımından sonra sosyal medyadaki
takipçileri için bir anket hazırladı. Kullanıcılara yeni havalimanıyla
ilgili düşüncelerini soran Savaş'ın sorusunu 3844 kişi yanıtladı. Ankete
katılanların %9'u “Çok doğru bir proje“ seçeneğini işaretlerken, %76
“Tümüyle israf ve plansızlık“ dedi. Geri kalan %15 ise konu hakkında fikri
olmadığını beyan ediyor. Savaş, taz.gazete'ye “Havaalanına ulaşan bir metro
hattı olmaması gereksiz yeni yatırımlara ihtiyaç doğuruyor. İstanbul'un tüm
semtlerine uzak bir noktadaki havalimanına ulaşım çok zor olacak
görünüyor.“ diyerek pek çok yolcunun endişesini dillendirdi.
## İşleyiş hakkında soru işaretleri var
Atatürk Havalimanı'nın işletmecisi TAV Holding'in pazarlama ekibi
içerisinde yer alan Nesrin Can*’a göre uçağa biniş ve iniş süreleri,
limanın büyüklüğünden ötürü çok uzun. Havalimanında yurt içi ve yurt dışı
ayrımının olmamasını, metrekaresi bu kadar geniş bir alan için uygun
bulmuyor, zira “az uçuş varken bile operasyonlar zorlaşıyor“. Yeni
havalimanında güvenlik görevlisi olarak çalışan Ahmet Kara* ise yurt içi ve
yurt dışı ayrımı olmamasına karşın üç limana bölünerek kodlamayla
kategorize edilen sistemin başarılı olduğunu, ancak insanlara net
anlatılmadığı için keşmekeş beklediğini ifade ediyor. Havalimanına ulaşımın
ve içerideki işleyişin yolculara da, çalışanlara da açık biçimde
anlatılmamış olması, taşınma sürecinde ulaşım ve işleyiş konusundaki yoğun
kafa karışıklığının da temel sebebi.
Hava şartları, rötarlar ve beklenmedik gelişmelere hazır olma zorunluluğu
havalimanı personelinin çalışma saatlerini hal-i hazırda başka iş kollarına
göre belirsiz kılıyor. Bu yüzden Atatürk Havalimanı’ndan İstanbul
Havalimanı’na taşınacak çalışanlar kendilerine hala net açıklamalar
yapılmadığı için kaygılı. Atatürk Havalimanı’nı işleten TAV, 8 Nisan 2019
tarihinde Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptığı bildirimde yaklaşık
4 bin 500 kişinin işine son verileceğini belirtti.
Ahmet Kara, çalışanlar arasında taşınma konusundaki “genel kanının kötü
olduğunu“, uzaklığın herkes için endişe verici olduğunu dile getiriyor:
“Atatürk'e gerektiğinde toplu taşımayla da ulaşıyoruz, üçüncü havalimanında
bu yok. Sabiha Gökçen'i tercih ederim.“ Kara “her yere uzak“ dediği
havalimanında mesai saatlerinin nasıl düzenleneceğini hala bilmiyor, çünkü
anlattığına göre firmalar çalışanlarının sorularına net yanıtlar vermiyor.
Yolda geçirilen sürenin mesaiye dahil olup olmayacağı da belirsiz. Kara
“Firmalar çalışanlarını 11 saat dinlendirip tekrar çalıştırma hakkına
sahip. Ama bu 11 saate eve dönüş ve tekrar işe geliş süresi dahil olacak
mı, bilmiyoruz.“ diyor.
Kara’nın söylediklerine göre, güvenlik personeline henüz nasıl çalışılacağı
bildirilmiş değil. İnşaatın 2031 yılına kadar devam edeceğinin altını çizen
Kara, bu kadar büyük bir alanda güvenliğin nasıl sağlanacağına dair
endişelerini de dile getiriyor.
Havalimanının lojistik zorluklarının yanı sıra, inşaatı süresince resmi
rakamlara göre 55 işçinin hayatını kaybetmesi ve Eylül 2018'de kötü çalışma
koşullarına ve insan hakkı ihlallerine karşı gerçekleştirilen iş bırakma
eyleminin ardından 61 işçinin 31'i tutuklu olmak üzere yargılanması da
yolcuların yeni açılan havalimanına karşı tepkili olmasına yol açıyor. İşi
için yıl boyu bölgesel toplantılara katılmak zorunda olan Gözde Engin*'e
göre, yeni havalimanının “psikolojik yükü“ mesafenin uzaklığından daha
büyük: “Sırf seçime yetiştirmek için erken açılan bir havaalaanından
uçmamayı tercih edeceğim. Orayı yaparken tahtakuruları yüzünden uyuyamayan,
parasını alamayan, parasını isteyince de gözaltına alınan işçiler varken
mecbur kalana kadar Sabiha'dan uçacağım.“
* Yazıda yer alan isimlerden bazıları, redaksiyon tarafından
değiştirilmiştir.
Bu yazı [1][İstanbul Havalimanı hakkında hazırlanan multimedya dosyasının]
bir parçasıdır. Grafikler, videolar, röportajlar ve söyleşilerle
İstanbul'un yeni havalimanını mercek altına alan taz.gazete, projenin
insanlar, çevre ve ekonomi üzerindeki etkilerini araştırdı.
17 Apr 2019
## LINKS
(DIR) [1] https://gazete.taz.de/ist/tr/
## AUTOREN
(DIR) Burcin Tetik
## TAGS
(DIR) taz.gazete
(DIR) Toplum
(DIR) Politika
(DIR) taz.gazete
## ARTIKEL ZUM THEMA