# taz.de -- Mutlak zıtlıklara odaklanın: Türkiye üzerine haber yazma kılavuzu
> taz gazete iki yaşında. Parçası olduğumuz yabancı basında Türkiye üzerine
> çıkan haberlerle- ve elbette kendimizle dalga geçen bir yazı hazırladık.
Dünyadaki diğer bütün ülkelerden farklı olarak, Türkiye çelişki ve
zıtlıklarla doludur. Bu gerçeği ne kadar vurgulasanız az kalır. Türkiye
üzerine haber yazarken zıtlıkları abartarak anlatmaktan sakın çekinmeyin,
zira okuyucular sizi ancak bu şekilde anlar. Mümkün olduğunca çok karşıtlık
içeren örnek bulun: Laik kesime karşı islâmi kesim, modern kentli nüfusa
karşı geleneksel kırsal nüfus, muhaliflere karşı AKP seçmenleri.
Yaratacağınız etkinin daha güçlü olması için ülkenin ne kadar çelişkili
olduğunu sembolize eden sahneler bulmayı ihmal etmeyin: Gökdelenlerin
gölgesindeki o cami hakkında yazın örneğin. Bırakın İstanbul’un en
hareketli alışveriş caddesi olan İstiklal Caddesi’nde mini etekli kadınlar
başörtülü kadınların yanında gezinsin.
Okurun gözünde doğru atmosferi uyandırmak için oryantal görünümlü sahneler
serpiştirin araya. Sultanahmet Camii’nin silüetinin arkasından güneş
rengârenk batarken bir müezzin ezan okusun, taksi şoförleri sıkışık
trafikte korna çalsın ve pazarcılar bağırış çağırış içinde sebze meyve
satsın. Bu sayede okuyucunun gözünde renkli, gürültülü ve karmaşa dolu bir
telaş canlanacaktır. Osmanlı sultanlarını, yıkılmış imparatorluğun
ihtişamını ve sefaletini de mevzu bahis ederseniz aradığınız “doğu hissi“
oluşuverir.
Türkiye hakkında yazıyorsanız, iyisi mi İstanbul’da kalın. Ülkenin %97’si
Anadolu’da yer alıyor olabilir, ama bu detay olsa olsa okuyucunun kafasını
karıştırır. Zaten bütün çelişkiler bize tek bir şehirde tepsi içinde
sunuluyorken ülkenin iç kısımlarına gitmeye ne gerek var, değil mi?
İstanbul’un iki kıta arasında yer alması tam da bu durumu anlatmak için
biçilmiş kaftan.
Boğaz’daki bu şehrin doğu ile batı, şark ile garp arasındaki köprü olduğunu
yazsanız yeter. Anadolu’nun derinliklerine doğru yola çıkarsanız da,
omuzlarında silahları ve üstlerinde gerilla kıyafetleriyle dar dağ
yollarında gezinen, ölüme karşı koyan, cesur PKK savaşçıları hakkında
yazın.
Ülkenin ruh halini yakalamak için sokaktaki insanlara söz hakkı tanıyın;
özellikle taksi şoförleri, seyyar satıcılar ve Galata Köprüsü’nde balık
tutanlar olabilir. Eğer bunları bulamazsanız şehirde yaşayan herhangi bir
Alman da ülkenin içinde bulunduğu durumu yetkin bir şekilde size
açıklayacaktır.
Röportaj yaptığınız kişiyi atmosferin merkezine yerleştirin; ince belli
bardaktaki çayını höpürdetsin, durmadan sigara içsin ve tespih çeksin.
Okurun başrol oyuncunuzu gözünde canlandırması için dış mekânı da
betimleyin: Kadınlar mümkünse her zaman zarif ve narin ancak şaşırtıcı
biçimde güçlü (zıtlığa dikkat!) olsun. Erkeklerse tercihen bıyıklı olmalı.
Cümle sonlarından “inşallah“ eksik edilmemeli.
Nüfusun %99’unun Müslüman olduğunu hatırlatın. İktidar partisinin
Atatürk’ün seküler hareketine karşı kazandığı zaferi, ülkeyi orta çağ
karanlığına gerileten yükselişini yazın. Her durumu Erdoğan üzerinden
açıklayın: Kötü adamların en kötüsü. Ondan bahsederken ön adını ve ünvanını
boşverin gitsin. Bunun yerine ona güzel lakaplar takabilirsiniz. Ona
„Boğaz’ın Sultanı“ ya da „Sınırsız güç hayalleri kuran bir diktatör“ deyin.
Ancak Fethullah Gülen ile birlikte resme ikinci bir kötü adam girdi.
Bununla uğraşacak haliniz yok. AB’nin ve Almanya’nın Türkiye’ye karşı
tutumunu eleştirel biçimde aydınlatacak gerekçeler oluşturmayın.
Türkiye’nin geleceğinin karanlık ve belirsiz olduğu saptamasında bulunun.
Ülkenin nereye gittiği sorusunu ortaya atın: Türkiye quo vadis? Böylece
Türkiye hakkındaki düzenlediğiniz panel veya yeni çıkacak kitabınız için
mükemmel başlığı da bulmuş olursunuz. Halbuki cevabı zaten uzun süredir
biliyorsunuz: Diktatör, Türkiye’yi tam gaz uçuruma sürüklüyor. Tekrar
etmekte fayda var, yazınızın konusu başka şeylerle ilgili olsa da konuyu
mutlaka Erdoğan’a getirmeyi ihmal etmeyin.
Ve kesinlikle etkili fotoğraflar düşünün: Başörtüleri ve gökdelenler, çay
bardağı ve simit, minare ve ay yıldızlı bayrak, hatta baş örtülü kadınlar
veya cumhurbaşkanlarını alkışlayan coşkulu kitleler. Daha da iyisi, hiç
resmetmeyin gitsin. Konunuza uyan görsel bulamadınız mı? Sorun değil, ne de
olsa Erdoğan var. Okurlarınız onu görünce konunun ne olduğunu hemen anlar.
Almanya’daki Türkiye kökenlilerden bahsediliyorsa Erdoğan’ın güneş gözlüklü
bir fotoğrafı ve arka planda minarelerin olduğu bir fotoğrafın modası
hiçbir zaman geçmez. Alternatif olarak, yanyana duran ve ellerinde bir Türk
ve bir Alman bayrağı tutan başörtülü iki teyze de olabilir.
Bu arada konusu açılmışken, eğer Türkiye hakkında yazıyorsanız,
Almanya’daki Türkiye kökenliler hakkında da kolayca yazabilirsiniz. İki
ayrı dünya arasında yaşayan insanların ortadan ikiye bölünmüşlüklerini
ortaya çıkarın. Buna ek olarak Almanya’daki Türkiyelilerin entegrasyonunu
“memleket“ ve “hemşerilik“ gibi ifadeler üzerinden açıklamayı deneyin.
Ve eğer Almanya’daki Türkiyeliler hakkında yazıyorsanız, İslam ve Türk
kültürü hakkındaki bilginizi konuşturun ve bunu Kur’an'dan bir sureyle
taçlandırın. Var gücünüzle Almanya’daki Türkiyelilerin üçte ikisinin
Erdoğan’a oy verdiğini vurgulayın; nasıl olsa kimse saymaya kalkmayacak.
Bunu yaparken taksicilerin, döner satıcılarının ve kuaförlerin Erdoğan
hakkındaki fikrini sormayı unutmayın. Okurlar bunu bilmek ister! Bütün gün
“Karışık mı olsun?“ diye soran dönerci, Türkiye’nin iç politikasına ilişkin
bilgisini paylaşmaktan tabii ki mutluluk duyacaktır. Döner standında
çekilecek güzel fotoğraflar da işin cabası!
Türkiye’nin kamuoyunda öne çıkan problemlerinden birini resmetmek pek kolay
değil: Ülkede 140’tan fazla tutuklu gazeteci ve basın çalışanı var.
İnsanlar o isimlerin tamamını nasıl hatırlasın? Dert etmeyin, tanınmış iki
erkek meslektaşı ön plana alın- tercihen artık hapiste olmayan, hatta belki
de sürgünde olanları. Baskı gören, takip edilen muhalifleri bu örnekler
üzerinden gösterebilirsiniz.
Sürgündeki gazetecilerin geldikleri ülkede hâlâ basın özgürlüğü için
mücadele eden oluşumları yok sayın, bu sadece resmi bulandırır. AKP’ye oy
veren Kürtler ve trans kadınlar da kafanızdaki resmi bozabilir. Burada
yalnızca iki taraf var: İyi ve kötü, iktidar ve muhalefet, her şeye gücü
yeten fail ve güçsüz mağdur. Muhaliflerden bahsederken endişeli bir tonla
iyi kalpli Almanların Türkiye’de zulme uğrayan sivil toplumu kurtarmak için
nasıl da seferber olduklarını anlatın.
Son olarak sizden başka kimsenin anlamadığı tumturaklı bir atasözüyle
yazıyı bitirin. Sadece ülkeyi ve insanları değil, Türkçeyi de deyimlere
varana kadar ayrıntısıyla bildiğinizi görsünler. Türkiye’de olsanız, size
“Kolay gelsin“ derlerdi.
taz gazete 19 Ocak’ta ikinci yaşını dolduruyor. taz Panter Vakfı ve taz
tarafından başlatılan bir Almanca-Türkçe haber platformu olan taz gazete,
Türkiye’de basın özgürlüğünü destekliyor. Bu süre zarfında Türkiye hakkında
birçok yazı okuduk, yazdık ve yayına hazırladık. Bunu yaparken kimi zaman
Türkiye hakkında sürekli olarak aynı stereotiplerle karşılaştık – elbette
kendi metinlerimizde de. Bu, her klişenin tamamen yanlış olduğu anlamına
gelmiyor. Ancak zorluk, Türkiye’deki çok katmanlı gerçekleri basit bir
şemaya indirgemeden ortaya koymakta yatıyor. Bizler de işimizi yaparken her
gün bu zorlukla karşı karşıya kalıyoruz.
Almancadan çeviren: Ege Ferel
18 Jan 2019
## AUTOREN
(DIR) Elisabeth Kimmerle
(DIR) Ebru Tasdemir
## TAGS
(DIR) taz.gazete
(DIR) Kültür
(DIR) Toplum
(DIR) taz.gazete
## ARTIKEL ZUM THEMA