# taz.de -- Çernobil'in 32. yılında Akkuyu: Radyasyon mu? Evet, lütfen!
       
       > Bugün Çernobil faciasının 32. yıldönümü. Türkiye'nin çay, fındık ve
       > kanser üzerinden radyasyonla kurduğu ilişki, Akkuyu Nükleer santrali ile
       > yeni bir hal alabilir.
       
 (IMG) Bild: Türkiye’ye yolu düşen herkesin çok iyi bildiği üzere çay, Türkiye için çok özel bir içecektir.
       
       Türkiye'de bir ilk olan Akkuyu Nükleer Santrali’nin insanda nükleer
       enerjiyi ısıra ısıra yeme isteği uyandıran [1][reklamları] Nisan ayı
       başında dolaşıma girdi. Aynı gün, Ruslar tarafından Mersin'de yapılacak
       santralin temeli 3. defa atılmıştı. Elbette nükleer, bizim ilk kez
       duyduğumuz bir şey değil. Bizim kuşağımız nükleer santrallerle çocuk yaşta,
       bundan tam 32 yıl önce 26 Nisan 1986’daki Çernobil faciasında tanıştı.
       Çernobil yüzünden büyüklerin konuşmalarında sürekli nükleer santrallerden
       ve radyasyon bulutlarından bahsedilirdi. Çok küçük yaşta olmamıza karşın
       hayatımızı derinden etkileyecek çok önemli bir şeyler olduğunu, “çay krizi“
       ve “fındık bolluğu“ sayesinde anlamıştık.
       
       Şair T.S. Eliot, Çorak Ülke şiirinde „Ayların en zalimidir nisan“ diye
       yazmıştı. 1986 yılının Nisan ayında, o dize gerçek oldu ve bu memleketin
       hayat damarlarından biri ansızın kesiliverdi. Çernobil felaketinin Türkiye
       için ilk sonucu radyasyonlu çay kriziydi. Öncelikle birçok aile
       çocuklarının çay içmesini yasakladı. Ama her biri tek başına küçük ölçekli
       bir Avrupa kasabası kadar çay içen yetişkinler için durum zordu. İnsanlar
       önce üretim tarihi Çernobil faciasından önce olan çayların peşine düştüler.
       
       Daha sonra bunlar tükenince, insanlar basbayağı son kullanma tarihi geçmiş
       çayları aramaya başladı. Tabii dolandırıcılar bu durumu fırsat bilerek
       ellerindeki yeni üretilmiş çaylara sahte tarih vurarak son kullanma tarihi
       geçmiş gibi göstermeye başladı. Dünya gıda sahtekârlığı tarihinde belki de
       ilk kez, son kullanma tarihi geçmiş ürünleri taze diye satmak yerine, taze
       ürünler son kullanma tarihi geçmiş diye satılmaya çalışıyordu.
       
       Çernobil, çayla o kadar özdeşleşmişti ki dönemin Sanayi ve Ticaret Bakanı
       Cahit Aral kameralar karşısında çay içerek çayda radyasyon olmadığını
       kanıtlamaya çalıştı ve ekledi; “Türkiye’de radyasyon olduğunu ileri
       sürenler dinsizdir.“
       
       ## Sınıflarda Fiskobirlik fındıkları
       
       Fındık da radyasyon tartışmalarından nasibini aldı. Bizi [2][kıskanmaya] ta
       o zamanlarda başlayan Almanya, ihraç ettiğimiz fındıkları radyasyon oranını
       gerekçe göstererek geri gönderdi. Almanların kıskançlıkları fındıkla da
       kalmadı, çaya da aynı muameleyi yaptılar.
       
       Aşağı yukarı 1977-1983 arasında doğan neslin üyelerinin okudukları
       sınıfların kapısı bir gün açıldı ve sınıflara koli koli [3][fındık
       getirildi.] “Fiskobirlik“ logolu milyonlarca fındık paketi, ilkokula giden
       çocuklara bedava dağıtıldı. Yediğimiz fındıklar radyasyon şüphesi yüzünden
       Almanya’nın, [4][Amerika’nın almayı reddettiği fındıklardı.] Ya da devlet
       ürününü satamayan çiftçinin elindeki fındığı almış, kendisi de hiçbir yere
       satamayınca küçücük çocuklara dağıtmaya karar vermişti. Bugün, en azından
       tütünde fazla radyasyon çıkmamış olmasına ya da tütündeki radyasyonun pek
       de umursanmamasına seviniyorum. Zira bizlere paket paket sigara da
       dağıtabilirlerdi.
       
       ## Çernobil ve Karadeniz'deki kanser vakaları
       
       Bizler Çernobil'i birkaç yıl sonra unutmuş olsak da, Çernobil bizi
       unutmadı. Karadeniz’de, özellikle bazı il ve ilçelerde kanserin uğramadığı
       ev kalmadı. Kanser sıklığı konusunda bölgeler arasında bir fark olduğunu
       yalanlayan yetkililer nedense buna dair anlamlı bir istatistiği de önümüze
       koymadılar. Kaldı ki Karadeniz’de kansere yakalanan hastalara kanser tanısı
       koyan hastaneler genellikle Ankara ve İstanbul’daydı.
       
       Türk Tabipler Birliği’nin Çernobil Nükleer Kazası Sonrası Türkiye’de Kanser
       başlıklı [5][çalışmasında] da belirtildiği gibi konuyla ilgili anlamlı bir
       istatistiğe ulaşmak için gereken bilgiler maalesef mevcut değil. Ama
       ailesinden altı kişiyi birden sadece birkaç yıl içinde kansere kaybeden
       Karadenizli müzisyen [6][Volkan Konak], İstanbul’daki hastanelerle ilgili
       [7][ağıt yakarken] bir başka Karadenizli müzisyen Kazım Koyuncu da genç
       yaşında kanser yüzünden hayatını kaybedebildi. [8][Kazım Koyuncu]’nun
       babasının ve kardeşinin de kanser olduğunu düşünürsek, Karadeniz'den sadece
       iki müzisyenin ailesinde dokuz kişinin kansere yakalanmış olduğunu
       görebiliriz. Peki ünlü olmadıkları için hiç tanımadıklarımız?
       
       2017 yılında 2 bin 6 kişinin [9][iş cinayetlerine kurban gittiği] bir
       ülkede, kimisi sarsaklıklardan, kimisi bürokratik beceriksizliklerden ve
       kâr etme aşkından kaynaklanan ihmallerin gelecekteki bir nükleer santralde
       tekrarlanacağını söylemek mümkün mü? “Bize bir şey olmaz.“ diyebilecek bir
       durumda mıyız?
       
       26 Apr 2018
       
       ## LINKS
       
 (DIR) [1] https://www.youtube.com/watch?v=-gQPwmHV6eQ
 (DIR) [2] https://www.youtube.com/watch?v=jkRuXY4qBX0
 (DIR) [3] https://www.evrensel.net/haber/225238/cernobil-den-sesler
 (DIR) [4] http://www.diken.com.tr/abddekan-bagislamak-isteyen-bir-turk-cernobil-gerekcesiyle-geri-cevrildi/
 (DIR) [5] https://www.ttb.org.tr/kutuphane/cernobil_06.pdf
 (DIR) [6] http://www.hurriyet.com.tr/gundem/volkan-konaktan-cernobil-raporu-5499268
 (DIR) [7] http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/babasini-kaybettigi-hastane-yeni-albumune-sarki-oldu-38553719
 (DIR) [8] http://www.hurriyet.com.tr/gundem/kazim-koyuncunun-babasi-son-yolculuguna-ugurlandi-40093796
 (DIR) [9] https://www.evrensel.net/haber/342562/2017de-en-az-2006-isci-is-cinayetlerinde-hayatini-kaybetti
       
       ## AUTOREN
       
 (DIR) Barış Uygur
       
       ## TAGS
       
 (DIR) taz.gazete
 (DIR) Patataz
 (DIR) taz.gazete
       
       ## ARTIKEL ZUM THEMA