II. 3. PATER NOSTER (Lord's Prayer) Office: Ante Matutinum, sicut et ante Laudes, quando a Matutino separatae recitantur, et ante omnes Horas praeterquam ad Completorium, dicitur secreto: Breviarium Monasticum. Mass: 1) after Kyrie eleison in Preparatione ad Missam; 2) after Kyrie eleison in Gratiarum actione post Missam; 3) in Passione et Morte Domini, totum vero Pater noster, cum sit precatio ad communionem, omnes praesentes, clerici et fideles. una cum celebrante, solemnitur, graviter et distincte recitant, lingua latina, addito quoque ab omnibus Amen; 4) in Sabbato Sancto, in renovatione promissionum baptismatis dicitur Pater Noster post Symbolum Apostolorum omnibus; LATIN: Biblia Sacra Vulgata Matthew 6: 9-13 9. Pater noster qui in caelis es/ sanctificetur nomen tuum/ 10. veniat regnum tuum/ fiat voluntas tua sicut in caelo et in terra/ 11. panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie/ 12. et dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimisimus debitoribus nostris/ 13. et ne inducas nos in temptationem/ sed libera nos a malo/ VARIANT SCRIPTURAL TEXT: Luke 11: 2-4 2. Pater sanctificetur nomen tuum adveniat regnum tuum/ 3. Panem nostrum cotidianum da nobis cotidie/ 4. Et dimitte nobis peccata nostra siquidem et ipsi dimittimus omni debenti nobis et ne nos inducas in temptationem/ NB: Breviarium Monasticum variants: 9: *qui in caelis es > qui es in c‘lis 10: *veniat > adveniat 11: *supersubstantialem > quotidianum 12: *dimisimus > dimittimus 13: *et ne inducas nos > et ne nos inducas; *temptationem > tentationem. NB: Missale Romanum variants: 9: *qui is caelis es > qui es in caelis 10: *veniat > adveniat 11: *supersubstantialem > quotidianum 12: *dimisimus > dimittimus 13: *et ne inducas nos > et ne nos inducas; *temptationem > tentationem. PSALTERS I. Bodleian Laud Lat 81, fol. 141v. 11: *supersubstantialem > cotidianum II. Bodleian Douce 296, fol. 115r. 11: *supersubstantialem > cotidianum fol 129v 9: *Pater noster > Pat nr- 10-13: OMITTED III. Corpus Christi College, Cambridge 411, fol 134v 12: *supersubstantialem > cotidianum IV. Cambridge University Library Ff.1.23, page 528 9: *caelis > celis 10: *veniat > adveniat; *caelo > celo 11: *supersubstantialem > cotidianum 12: *dimisimus > dimittimus V. Salisbury Cathedral 150, fol 149a 9: *caelis > cqlis 10: *veniat > adveniat 11: *supersubstantialem > cotidianum; *hodie > hodi&e; 12: *dimisimus > dimittimus VI B.L. Stowe 2, fol 180v (incomplete ms) 9: *nomen tuum > OMITTED 10-13: OMITTED VII B.L. Cotton Vitellius E.xviii, fol 138v 9: *caelis > celis 10: *veniat > /A/dveniat (emended); *caelo > c&e;lo 11: *supersubstantialem > cotidianum 12: *dimisimus > dimittimus VIII B.L. Arundel 60, fol 128a 9: *caelis > celis 10: *veniat > adveniat; *caelo > c&e;lo 11: *supersubstantialem > cotidianum 12: *dimisimus > dimittimus IX Trinity College, Cambridge R.17.1, fol 10: *veniat > adveniat 11: *supersubstantialem > cotidianum 12: *dimisimus > dimittimus QUOTATIONS HOMILIES WULFSTAN I. "Sermo de Baptismate"; B.2.2.5; Bethurum VIIIc, 180. in MSS CCCC 419, pp 112-34; CCCC 201, pp 105-8; Oxford, Bodleian Hatton 113, fols 16-21; Oxford, Bodley 343, fols 132-3. [partial]: "Pater noster, qui es in celis sanctificetur nomen tuum, et reliqua". AELFRIC I. "Passio B. Stephani, Protom." B. 1.1.4, Thorpe I, 54 in MSS CUL Gg.3.28, fols 10-13; BL Royal 7.C.xii, fols 14v-19v; BL Cotton Vitellius C.v, fols 21v-26v; CCCC 188, pp 24-32; Oxford, Bodleian Bodley 340, fols 5v-10v; Oxford, Bodleian Hatton 113, fols 124-30v; CCCC 198, pp 7-12v; CCCC 302, pp 50-57 [partial]: "Pater noster qui es in celis". II. "De Dominica Oratione"; B.1.1.21; Thorpe I, 258-27 [articles located passim]. in MSS CUL Gg.3.28, fols 56v-60; BL Royal 7.C.xii, fols 91-96v; BL Cotton Vitellius C.v, fols 102-7; CCCC 188, pp 199-210; Oxford, Bodleian Bodley 342, fols 21-27; Oxford, Bodleian Bodley 343, fols 21-23; Oxford, Bodleian Hatton 113, fols 94v-102v; CCCC 162, pp 17- 30; BL Cotton Vespasian D.xiv, fol 165-66 [imperfect]; CCCC 178, pp 43-54; CCCC 302, pp 213-21; CUL Ii.4.6, fols 299-303v, 306rv, 308rv; Cambridge, Trinity College B.15.34, pp 135-56; CCCC 367, fols 17, 29 [imperfect]; CCCC 421, pp 254-87; Lambeth 489, ff 31-38 [altered and interpolated]; Cambridge, Jesus College 15, fol 5rv [imperfect]; Oxford, Bodleian Hatton 115, fols 10-16. 9: *in caelis es > es in celis 10: *veniat > adveniat 11: *supersubstantialen > cotidianum 12: *dimisimus > dimittimus 13: *et ne inducas nos > et ne nos inducas VARIA I. "In Dedicatione Ecclesie". B.3.2.49. Brotanek 2, 1913, 24. in MSS Paris, B.N. Latin 943, fol 168a; Lambeth 489, fols : [partial]: "dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris". II. (source for Varia I) "Sermo in dedicatione templi". Brotanek 1913, 108. in MSS Paris B.N. Latin 943; Rouen B.M. 27; [partial]: "dimitte nobis debita nostra". REFERENCES AELFRIC CATHOLIC HOMILIES II I. "Feria Secunda Letania Maiore"; B.1.2.24. Godden, 187. in MSS CUL Gg. 3.28, fols 196-9v; Oxford, Bodleian Bodley 342, fols 12-21; CCCC 162, pp 52-66; CUL Ii.4.6, fols 215v-28; Oxford, Bodleian Hatton 115, fols 40v-47v; Cambridge, Jesus College 15, fol iv-vi/verso. Ref to 'paternostre'. VARIA I. "De VIII Vitiis et de XII Abusivis". B.1.6.2. Morris 1868, 302. in MSS CCCC 178, pp. 73-88; CCCC 303, pp 296-301; BL Cotton Vespasian D.xiv, fols 15-21; Oxford, Bodleian Hatton 115, fols 116- 21; Oxford, Bodleian Hatton 116, pp 329-47; Lambeth 487. [partial]: "Pater noster". COLLOQUY I. Bodleian Bodley 343, fol 165r, col. 1. 10: *veniat > adveniat 11: *supersubstantialem > cotidianum fol 21r 10-13: > et reliqua GOSPEL BOOKS I. Bodleian Auct. D.5.3, fol 8r 12: *dimisimus > dimittimus II. Bodleian Auct. D.2.19, fol 10: *veniat > adveniat 11: *supersubstantialem > substantialem 12: *dimitte > remitte; *dimisimus > remittimus 13: *inducas > patiaris induci II. Bodleian Bodley 155, fol 8v 10: *veniat > adveniat 12: *dimisimus > dimittimus III. Bodleian Auct. D.2.14, fol 3v (damaged text) 10: *veniat regnum tuum > OMITTED 12: *dimisimus > dimittimus IV. Bodleian Auct. D.2.16, fol 10: *veniat > adveniat V. Trinity College, Cambridge B.10.4, fol 23v 10: *veniat > adveniat VI. Trinity College, Cambridge B.5.2, fol 100r 10: *veniat > adveniat VII. Corpus Christi College, Cambridge 286, fol 13r 10: *veniat > //ad//veniat [later addition] LITURGICAL BOOKS I. Corpus Christi College, Cambridge 391, page 218 10: *veniat > adveniat 12: *supersubstantialem > cotidianum II. Bodleian Lat. Liturg. D.16, fol 9 (fragmentary) 9: *Pater noster > OMITTED; *caelis > c&e;lis 10: *veniat regnum tuum > OMITTED; *caelo > c&e;lo 10-11: *in terra/panem nostrum > OMITTED to -m 11: *supersubstantialem > cotidianum 12: *nobis debita nostra sicut > OMITTED -bis to -ut; *dimisimus > dimittimus 13: *et ne inducas > OMITTED to -ducas III. Corpus Christi College, Cambridge 163, page 46-7